عقل مقدم است یا کشف؟

آیا تزکیه مقدم بر تعلیم است ؟

تزکیه یکی از مفاهیمی است که در ادبیات تربیتی ما بسیار به کار می رود . اغلب این مفهوم با جمله مشهور " تزکیه مقدم بر تعلیم است " همراه می شود . در این مقاله این جمله مشهور به چالش گرفته می شود و با بررسی آیات و تفاسیر مربوط و همچنین از منظر بحث سبق و لحوق فلسفی ، این تقدم و تاخر ، رد میشود و در پایان تعریفی دیگر از دو منظر از مفهوم تزکیه ارائه شده که در راستای اندیشه تلفیق " تعلیم " و " تربیت " ا...

منطق کشف یا روانشناسی پژوهش

«معرّی» شاعر است یا فیلسوف ؟

ابوالعلاء معرّی (363ـ 449 هـ) شاعر، فیلسوف، ادیب و زبان شناس یکی از نوابغ فکر بشری است. شخصیت ذو اَبعاد او درده قرن گذشته پیوسته یکی از موضوعات بحث برانگیز و دل نشین درمیان صاحب نظران حوزه های فوق بوده است، اما درباره شخصیت فلسفی او اتفاق نظر وجود ندارد. بعضی او را حکیم و بعضی فیلسوف می دانند. استاد برجسته طه حسین دراین مقاله کوشیده است تا از معرّی به عنوان یک فیلسوف دفاع کند. او دربحث خود از رشت...

خداشناسی، فطرت دل یا عقل

این مقاله، نگارنده می کوشد منشا خداپرستی و خداشناسی را فطرت دل بیان کند. به این معنی که در نهاد آدمی گرایشی خاص نهفته است که او را به شنیدن پیام حق دعوت می کند و از درون او را متوجه مبدا خویش می گرداند. با این نگرش فطرت یکی از ارکان انسان شناسی دینی است که در تشریح دیدگاه های دین در باب خداگرایی، خداپرستی، دین شناسی، انسان شناسی و ... به کار می رود. تبیین واژه فطرت، ویژگی ها و گرایش های فطری در...

«توپیاری» فن است یا هنر؟

هنر توپیاری در گذشته تنها به آراستن باغ‌های اشرافی، توجهی ویژه داشت، ولی امروزه گونه‌های این هنر در بافت‌های متنوع شهری، پیاده‌روها و خیابان‌های شهرها، به شکلی تزئینی و اتنزاعی رواج یافته است. حفظ حقیقت عناصر طبیعی در یک زمینه جغرافیایی و فرهنگی است که موجد زیبایی می‌شود نه توسعه آن در قالب یک هنر انتزاعی. توسعه هدفمند طبیعت در شهر، با حفظ ارزش و هویت عناصر طبیعی می‌تواند موجد کیفیت منظر شهری و...

فلسفه بعثت انبیا؛ کاستی یا بیداری عقل؟

چرا خداوند پیامبرانی را به سوی انسان‌ها فرستاده است؟ از زوایای مختلفی به این پرسش، پاسخ داده شده است. اما یکی از ابعاد این مسئله این است که انسان چه کمبودی دارد که با وحی الاهی برطرف می‌شود. نوع پاسخ‌هایی که از این بُعد به این پرسش داده شده در این جهت مشترک‌اند که عقل و خرد آدمی را در وضع قوانین برای اداره اجتماع یا رساندن انسان به سعادت یا کمال، ناقص و ناتوان به شمار می‌آورند. در این نوشتار چها...